داشبوردی که نگهبان انرژی می‌شود
شرکت‌ها و سرویس‌های خودرویی به‌سرعت قابلیت نمایش سلامت باتری را وارد تجربهٔ راننده می‌کنند. این ویژگی از هشدار برای باتری ۱۲ ولت تا نمرهٔ سلامت باتری خودروهای برقی در آگهی‌های فروش را پوشش می‌دهد. هدف روشن است: راننده زودتر از مشکل مطلع شود تا از خرابی ناگهانی یا افت قیمت در خرید و فروش جلوگیری کند.
چه چیزی روی صفحه نشان داده می‌شود؟
نمایشگر می‌تواند چند شاخص را در اختیار راننده بگذارد: درصد سلامت یا ظرفیت باقیمانده، نمرهٔ سلامت کلی، نمودار روند کاهش ظرفیت در طول زمان و پیام‌های عملیاتی. پیام‌هایی مانند «تعویض باتری ۱۲ ولت توصیه می‌شود» یا «ظرفیت باتری اصلی ۸۵٪ از شرایط نو» نمونه‌ای از این اطلاعات هستند. بعضی خودروها و اپلیکیشن‌های همراه حتی امکان تست خودکار سلامت باتری را فراهم کرده‌اند. راننده می‌تواند این تست را از منو یا اپ انجام دهد؛ مانند رویکردی که تسلا در منوی سرویس خود ارائه می‌دهد.
نمونه‌های واقعی: از هشدار تا نمره سلامت برای خریداران
پلتفرم‌های خرید خودرو و خودروسازان مسیرهای متفاوت اما مکملی را دنبال می‌کنند. سایت‌های لیستینگ خودرو از اوایل ۲۰۲۵ «نمره سلامت باتری» را برای خودروهای برقی نمایش می‌دهند تا خریداران آگاهانه‌تر تصمیم بگیرند. در طرف دیگر، تولیدکنندگان هشدارهای خودکار را به خودرو اضافه کرده‌اند؛ مثل اعلان خرابی باتری ۱۲ ولت یا هشدار در اپ همراه. دلیل این توجه، مشکلات تکراری باتری ۱۲ ولت در بعضی مدل‌هاست که حتی ایمنی خودرو را تهدید کرده است.
داده‌ها چگونه به مانیتور می‌رسند؟
حسگرها و سیستم مدیریت باتری (BMS) یا واحدهای الکترونیکی خودرو (ECU) داده‌ها را جمع‌آوری می‌کنند. سپس این اطلاعات روی شبکه داخلی خودرو (مانند باس CAN) قرار می‌گیرد و از طریق API یا ماژول‌های تلماتیک به نمایشگر یا اپ موبایل منتقل می‌شود. بعضی برندها حتی این داده‌ها را به سرور مرکزی می‌فرستند تا هشدارها را از راه دور به مالک اطلاع دهند. چنین زیرساختی در پروژه‌های خودروهای متصل (Connected Vehicle) نیز به‌کار گرفته می‌شود.
چرا این قابلیت اهمیت دارد؟
یک هشدار ساده می‌تواند جلوی مشکلات بزرگ را بگیرد: قفل شدن خودرو به‌خاطر خرابی باتری ۱۲ ولت، کاهش ناگهانی برد خودروهای برقی، یا افت شدید قیمت در فروش خودرو دست‌دوم به دلیل فرسودگی باتری. پژوهش‌ها نشان می‌دهد باتری‌های برقی نسبت به گذشته دوام بیشتری پیدا کرده‌اند؛ بااین‌حال شاخص‌های دقیق برای پیش‌بینی زمان سرویس همچنان ارزشمند هستند، مخصوصاً در خرید و فروش خودرو.
موانع پیاده‌سازی
هرچند قابلیت نمایش سلامت باتری ساده به نظر می‌رسد، اما چالش‌های زیادی دارد. از جمله استانداردسازی داده‌ها بین برندها، محدودیت در دسترسی به اطلاعات ECU، اختلاف در تعریف «سلامت باتری» میان تولیدکنندگان، و مسائل مربوط به حریم خصوصی و مسئولیت‌پذیری. طراحی رابط کاربری نیز باید ساده باشد تا راننده دچار استرس یا سردرگمی نشود.
راننده‌ها چه انتظاری می‌توانند داشته باشند؟
راننده معمولاً انتظار پیام‌هایی شفاف دارد: درصد یا نمره سلامت، یک توصیه عملی مثل مراجعه به سرویس، و گاهی امکان اجرای تست سریع باتری. در بازار دست‌دوم، نمره سلامت باتری به یکی از معیارهای مهم خریداران تبدیل شده است.
جمع‌بندی
نمایش زنده سلامت باتری دیگر یک ایده آینده‌نگرانه نیست؛ این قابلیت حالا به بخشی از تجربه رانندگی تبدیل شده است. شرکت‌های سازنده خودرو، پلتفرم‌های فروش و سرویس‌های تلماتیک در این مسیر فعال هستند و احتمالاً در آینده نزدیک شاهد یک استاندارد مشترک و ساده برای تمام رانندگان خواهیم بود.
